W ramach projektu #52wykresy2022 regularnie dzieliłam się ciekawymi danymi z Polski i świata oraz moimi sposobami na ich wizualizację.
W całym 2022 r. (i w pierwszych miesiącach 2023 :-)) opublikowałam tutaj 52 wykresy/mapy/infografiki na tematy, które najbardziej mnie interesują, m.in.: edukacja, społeczeństwo, technologie, ekologia, kultura, rynek pracy, trzeci sektor.
Dodatkowym celem projektu była (i jest) promocja wizualizacji danych, dziedziny, która moim zdaniem jest w Polsce jeszcze niewystarczająco popularna i doceniana. Chciałabym to zmienić 🙂
Wykresy 1-3: Dzieci ze związków nieformalnych
Czy wiesz, że ponad ¼ dzieci w Polsce przychodzi na świat ze związków pozamałżeńskich? Ten odsetek rośnie od dwóch dekad i jest wyższy w miastach niż na wsi. Jest jednak niższy w porównaniu do średniej europejskiej (ponad 40%).
Czasami słyszę pytania „Jak samodzielnie zrobić mapę, bez pomocy grafika i analityka?”. Moja odpowiedź to: Datawrapper. Stworzenie tej interaktywnej mapki zajęło mi ok. 20 minut i nie wymagało umiejętności kodowania.
Jeśli chcesz się nauczyć, jak stworzyć taki kartogram, przeczytaj mój tutorial na blogu.
Aby obejrzeć interaktywne wersje wykresów, kliknij w obrazki.
Wykres 4: Nieliczne patronki gdańskich ulic
W ramach kolejnego tygodnia #52wykresy2022 przyglądam się dysproporcji w liczbie patronów i patronek gdańskich ulic. Ta dysproporcja jest efektem znikomej obecności kobiet w życiu publicznym jeszcze do niedawna (co świetnie przedstawia Anna Kowalczyk w książce „Brakująca połowa dziejów” – polecam!).
Nie jestem za zmianą nazw obecnych ulic. To byłoby trudne, uciążliwe i niezrozumiałe dla mieszkańców. Władze miast nadają jednak nazwy nowym rondom, skwerom i ulicom, co można potraktować jako okazję do zmniejszenia tej nierówności. Szczególnie, że wśród nielicznych gdańskich patronek tylko połowa to postaci historyczne, a reszta to bohaterki literackie, mitologiczne i zwykłe imiona. Wśród patronów ulic aż 90% to prawdziwe postaci.
Dobór wykresu: Bar chart ze słupkami różnej szerokości i w innym kolorze jest moim zdaniem czytelnym sposobem na pokazanie dysproporcji dwóch zmiennych. Wykres stworzyłam w Tableau.
Jeśli zainteresował Cię ten temat, to polecam również inicjatywę Equal Cities. Tutaj zobaczysz interaktywną mapę ulic Warszawy z kolorystycznym zaznaczeniem, które z nich mają patrona, a które patronkę. Takie mapy powstały już dla wielu europejskich miast.
Wykres 5: Bezrobocie w krajach OECD
Jak zmieniała się stopa bezrobocia w krajach OECD od 2000 do 2021 roku?
Aby to pokazać, zdecydowałam się połączyć zwykły wykres liniowy z koncepcją small multiples, co oznacza, że każde państwo przedstawiłam w odrębnym “boxie”. Dodatkowo, aby ułatwić czytelnikowi porównywanie wyników danego kraju, pozostawiłam w tle linie pokazujące wartości dla wszystkich państw, oznaczając je szarym kolorem.
Sprawdź również interaktywną wersję wykresu, aby poznać szczegółowe dane. Wizualizację stworzyłam w programach Tableau (wykresy) i Figma (tło, tytuły).
Wizualizacja powstała nie tylko jako kolejny tydzień mojego osobistego projektu, ale również w ramach Back To Viz Basics, inicjatywy, dzięki której każdy może regularnie podwyższać swoje kompetencje w obsarze wizualizacji danych. Polecam!
Wykres 6: Mój rok czytania 2021
Książki to moje największe i najtrwalsze hobby. Nie wyobrażam sobie dnia bez przeczytania kilku stron lub przesłuchania rozdziału audiobooka. Jako że wszystkie przeczytane książki zapisuję i oceniam na portalu lubimyczytac.pl, postanowiłam przyjrzeć się własnym danym z 2021 roku.
Obejrzyj interaktywną wersję infografiki z większą liczbą szczegółów (m. in. tytuły i autorzy książek) tutaj >>. Do stworzenia tej infografiki wykorzystałam narzędzia Tableau i Figma.
Wykres 7: Kobiety na zimowych igrzyskach olimpijskich
Zimowe igrzyska w Pekinie w 2022 r. to najbardziej zbilansowana płciowo olimpiada od startu zimowych zmagań w 1924 r. Procentowy udział kobiet-sportowców wzrósł z 4% do 45%.
Jak zmieniał się udział kobiet na przestrzeni lat?
Na pierwszej zimowej olimpiadzie w 1924 r. kobiety mogły startować jedynie w jeździe figurowej na lodzie.
W kolejnych latach dopuszczono sportsmenki do innych dyscyplin (narciarstwo alpejskie – 1932 r., narciarstwo biegowe – 1952 r., łyżwiarstwo szybkie – 1960 r., saneczkarstwo – 1962 r.).
W efekcie w 1964 r. kobiety startowały w 5 na 10 dostępnych zimowych dyscyplinach.
Kolejny przełom nastąpił w 1992 r., kiedy kobiety rywalizowały w 8 na 12 dyscyplinach.
Dzisiaj pozostała tylko (lub aż) jedna dyscyplina, w której kobiety nie mogą współzawodniczyć, mimo że jest obecna na olimpiadzie od samego początku zimowych rozgrywek w 1924 r. Mowa o kombinacji norweskiej, czyli połączeniu skoków i biegów narciarskich.
Sportami, które najdłużej opierały się udziałowi kobiet (oprócz wyżej wspomnianej kombinacji norweskiej), były bobslej i hokej na lodzie. Minęło ponad 70 lat od pierwszej zimowej olimpiady, zanim w tych dyscyplinach pojawiły się dziewczyny.
Ten post dotyczy tylko zimowych rozgrywek, jednak dane dotyczące letnich olimpiad świadczą o równie wyboistej drodze.
W tym tygodniu zdecydowałam się na prosty wykres liniowy pokazujący stopniowy wzrost udziału kobiet w igrzyskach. Tutaj znajdziesz interaktywną wersję ze szczegółowymi wartościami procentowymi. Wykorzystałam narzędzia Tableau i Figma.
Wykresy 8-9: Najpopularniejsze imiona dla dzieci w 2021 r.
Antoni i Zuzanna – to najczęściej nadawane imiona dzieciom w Polsce w 2021 r. „Zwycięskie” imiona otrzymało odpowiednio 5% chłopców i 4% dziewczynek. Tak wynika z danych opublikowanych w serwisie dane.gov.pl.
Te imiona nie zawsze były jednak tak chętnie wybierane przez młodych rodziców. W 2000 r. Zuzanna i Antoni nie znaleźli się nawet w pierwszej dziesiątce, podczas gdy najwięcej dziewczynek otrzymało imię Natalia, a chłopców – Jakub.
Sprawdź na interaktywnym wykresie poniżej, jak zmieniała się popularność imion nadawanych noworodkom. Czy jest tam Twoje imię? Moje imię, Klaudia, wypadło z TOP15 w roku 2005.
Jeżeli podoba Ci się ten sposób przedstawienia danych, zachęcam Cię do stworzenia własnej, podobnej wizualizacji w programie Flourish.
A jakie były najpopularniejsze imiona w poszczególnych województwach? Sprawdź na interaktywnych mapach:
Jeśli chcesz samodzielnie stworzyć taką mapę, w tym wpisie przygotowałam przewodnik krok po kroku.
Wykresy 10-11: Liczba uchodźców z Ukrainy w Polsce do końca marca 2022 r.
Straż Graniczna codziennie publikuje na Twitterze dane dotyczące liczby osób odprawionych na przejściach granicznych.
Dokładne dzienne wartości zobaczysz po najechaniu myszką na słupki.
Straż Graniczna publikuje również od czasu do czasu dane na temat wykorzystywanych przez uchodźców środków transportu na granicy UA-PL. Najczęściej są to: samochody osobowe, autobusy lub ruch pieszy.
Wykres 12: Wydatki Polaków na żywność
Sunburst chart to, można powiedzieć, wielowarstwowy wykres kołowy. Mimo że nie jestem fanką wykresów kołowych, chciałam wypróbować po raz pierwszy ten sposób wizualizacji, ponieważ moim zdaniem dobrze się sprawdza do pokazania podziału całości na kategorie.
Interaktywną wersję wykresu znajdziesz tutaj (i sprawdzisz wydatki na poszczególne kategorie żywieniowe). Zachęcam do eksploracji mojego wykresu i samodzielnego stworzenia sunburst chart w intuicyjnej aplikacji Flourish.
Wykresy 13-15: Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach i przedszkolach
Tematowi ukraińskich uczniów włączonych do polskiego systemu edukacji od początku wojny poświęciłam cały wpis na blogu i więcej niż jeden wykres. Zapraszam do lektury artykułu!
Wykres 16: Współczynnik urbanizacji a ludność z nadwagą
Inspiracją do przyjrzenia się danym była książka, którą właśnie czytam, tj. "Get Up!: The Dire Health Consequences of Sitting and What We Can Do About It". Autor to naukowiec, który poświęcił dużą część życia na badanie szkodliwych konsekwencji siedzenia i promowanie większej aktywności fizycznej wśród społeczeństwa. Doktor James A. Levine w książce przywołuje badania mówiące o tym, że ludność zamieszkująca miasta każdego dnia spędza w pozycji siedzącej zdecydowanie więcej czasu niż ludzie mieszkający na wsi. I nie chodzi tu o treningi czy ćwiczenia. Chodzi o zwykłą, codzienną aktywność (tzw. NEAT: non-exercise activity thermogenesis), która w dużym stopniu determinuje wagę ciała.
Z wykresu widzimy, że faktycznie w zdecydowanej większości państw o wysokiej urbanizacji odsetek ludności z nadwagą jest wyższy od średniej światowej (ostatnie dostępne dane dla 2016 r.), chociaż zależność ta nie jest oczywista.
Wykres jest interaktywny. Aby sprawdzić dane dla wybranego kraju, przejdź tutaj i wybierz nazwę państwa w dropdownie.
Wykresy 17-18: Opady deszczu w Polsce w latach 1901-2019
Rozpoczęły się najbardziej deszczowe miesiące w roku. Postanowiłam przyjrzeć się historycznym opadom w Polsce, wykorzystując dane publikowane w serwisie Climate Change Knowledge Portal.
Na pierwszym wykresie, który (mam nadzieję :-)) przypomina smugi deszczu, przedstawiłam wysokość opadów w Polsce w kolejnych miesiącach od początku 1901 do końca 2019 roku. Słupków jest dokładnie 1428 (czyli 119 lat x 12 miesięcy).
Tutaj >> jest interaktywna wersja poniższego wykresu, na której sprawdzisz dokładne wysokości opadów po najechaniu na słupki.
Drugi wykres to mapa cieplna pokazująca historyczne trendy roczne i miesięczne. Średnio najwięcej pada w lipcu, a najmniej w lutym. Najbardziej deszczowym rokiem od początku XX wieku w Polsce był 1973, głównie za sprawą wyjątkowo deszczowego października.
Aby zobaczyć interaktywną mapę cieplną z dokładnymi danymi po najechaniu na wybrane elementy wykresu, przejdź tutaj >>.
Wykresy 19-20: Najczęściej używane hasła internetowe w Polsce
Jeśli w poniższej chmurze słów odnajdujesz swoje hasła, pora na zmianę!
We wpisie na blogu >> szerzej komentuję wyniki badania oraz pokazuję, jak krok po kroku stworzyć taką chmurę słów w darmowym programie flourish.studio. Dzielę się również opinią na temat wad i zalet tzw. word clouds.
Alternatywne przedstawienie tych samych danych w formie interaktywnej tabeli:
Wykres 21: Praca etatowa w organizacji pozarządowej
Jak się utrzymujesz, skoro pracujesz w fundacji? (w domyśle: przecież w organizacji pozarządowej działa się bezpłatnie lub dorywczo za niskie stawki)
Zdarza mi się słyszeć takie pytania i chętnie na nie odpowiadam… również pytaniem: Czy większość NGOsów mogłaby osiągać swoje cele, gdyby opierała się jedynie na wolontariuszach lub okazjonalnej pracy specjalistów po godzinach?
Raczej nie. Mimo że pracownicy okazjonalni i wolontariusze to bezcenne zasoby, szczególnie w dużych organizacjach potrzebne są fundamenty w postaci stałych pracowników.
Na pewno każdy z Was zna co najmniej kilka prężnie działających fundacji czy stowarzyszeń, do których funkcjonowania każdego dnia przyczynia się kilka, kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt osób (WOŚP, PAH, Amnesty International itd.).
Bez stałych pracowników i ich stuprocentowego zaangażowania wiele organizacji nie mogłoby realizować podstawowych zadań. W mojej fundacji Katalyst Education na co dzień działamy w gronie ok. 20 osób, aby tworzyć wideolekcje Pistacja i edukować w Mapie Karier. Nie zrobilibyśmy tego po godzinach ;)
To jak jest z tą pracą w trzecim sektorze? W skrócie: bardzo różnie, ale jak podaje GUS „na koniec 2020 r. w organizacjach non-profit zatrudnionych było na podstawie stosunku pracy 180 tys. osób, w tym dla prawie 150 tys. osób praca ta stanowiła główne miejsce zatrudnienia.”
Skoro liczba wszystkich pracowników etatowych w 2020 r. w Polsce wynosiła 10,6 mln, to oznacza, że średnio 3 na 200 pracowników etatowych w Polsce jest zatrudniona w organizacjach społecznych.
Oczywiście, przeciętne wynagrodzenia w NGOsach są niższe niż w sektorze prywatnym, ale to już zupełnie inny temat.
Tym postem chciałabym pokazać, że trzeci sektor to nie tylko dodatkowe zajęcie czy wolontariat. Trzeci sektor to też całkiem normalna, codzienna, żmudna, czasami ciekawsza, czasami mniej ciekawa praca na rzecz jakiejś sprawy.
Raporty GUS-u, na które się powołuję:
1) „Działalność stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych w 2020 r.”;
2) „Pracujący i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 r.”
Wykres 22: Wymarzony zawód dla dziecka oczami mamy/taty
Autorzy badania Webcon spytali (w 2022 r.) oddzielnie mamy i ojców o zawody, w których w przyszłości najchętniej widzieliby swoje dzieci.
Wyniki są ciekawe, chociaż moim zdaniem słabością badania jest to, że responenci mogli wskazać tylko jedną odpowiedź. Myślę, że dane i wykres wyglądałyby inaczej, gdyby rodzice wybierali chociaż po pięć preferowanych ścieżek kariery (lub gdyby częściej zaglądali na stronę Mapa Karier, współtworzoną przeze mnie na co dzień wraz z zespołem fundacji Katalyst Education, a której celem jest pokazywanie różnorodności współczesnego rynku pracy :-)).
Więcej danych i wykresów na temat tego, jak rodzice w Polsce wyobrażają sobie przyszłość zawodową swoich dzieci, znajdziesz w moim artykule na blogu dla rodziców w Mapie Karier - zapraszam do lektury :-)
Wykres 23: Kto ma najwięcej aut w Europie per capita?
Polska od 1992 r. pod względem liczby aut na 1000 mieszkańców z roku na rok pnie się do góry w rankingu i w 2020 r. plasowała się już na 5. miejscu w Europie.
Poniższy sposób wizualizacji to tzw. bar chart race.
Wykresy 24-27: Analiza sentymentu w "Hrabii Monte Christo"
W zasobach Projektu Gutenberg (cyfrowej biblioteki ponad 60 tysięcy ebooków, których prawa autorskie już wygasły) znajduje się m. in. tekst jednej z najważniejszych dla mnie książek w wieku nastoletnim, czyli "Hrabia Monte Cristo" autorstwa Alexandre Dumas.
Korzystając z udostępnionych w internecie tutoriali [1, 2] stworzyłam na podstawie treści książki prostą analizę sentymentu, badającą wydźwięk słów użytych w tekście przez A. Dumas (w języku angielskim).
Analizę tworzyłam w programie R, więc tym razem przyłożyłam nieco mniej wagi do estetyki wykresów :-)
Wyodrębniłam najczęściej powtarzające się pozytywne słowa:
I najczęściej występujące słowa o zabarwieniu negatywnym (wśród których króluje "śmierć" lub odmiany tego słowa):
Słowa pozytywne i negatywne można również zestawić na jednej, porównawczej chmurze słów:
Ciekawe wydało mi się również przeanalizowanie, jak wydźwięk książki zmieniał się z biegiem opowieści. Na wykresie pokazana jest różnica użytych w tekście słów pozytywnych i negatywnych w kolejnych odcinkach książki (jeden punkt danych symbolizuje 120 linijek tekstu, czyli ok. 2 strony papierowej książki). Mówiąc prościej, im niższa wartość na wykresie, tym więcej negatywnych słów (w porównaniu z liczbą słów pozytywnych) użyto w danym fragmencie. Ogólnie, w książce przeważają fragmenty z negatywnym wydźwiękiem. To oczywiście nie dziwi nikogo, kto czytał "Hrabiego Monte Christo". Można się domyślić, że fragmenty o najniższych wartościach to te, które opowiadają o pobycie głównego bohatera w więzieniu.
Analiza sentymentu to użyteczna technika do sprawdzenia ogólnego wydźwięku tekstu. Nie jest idealna, ponieważ nie wszystkie słowa zostaną zaklasyfikowane poprawnie przez leksykony sentymentu (ja korzystałam z tego). Należy też pamiętać, że słowa wyrwane z kontekstu często mogą przekazywać inny wydźwięk niż zamierzony przez autora (np. w moim przykładzie słowo promise zostało zaklasyfikowane jako pozytywne, jednak np. zwrot promise of death byłby już bezapelacyjnie negatywny). Ta analiza ma zatem swoje ograniczenia. Może być jednak bardzo ciekawa i użyteczna, np. w badaniach opinii internetowych.
Wykres 28: #selfquant - mój przyrost wagi w pierwszej i drugiej ciąży
Tym razem nieco własnych danych, spisanych przeze mnie z kart ciąży :-)
Wykresy 29-32: Organizacje pożytku publicznego (OPP) w Polsce
Organizacje pozarządowe od 2004 r. mogą się starać o status organizacji pożytku publicznego (OPP), który uprawnia do otrzymywania 1.5% podatku od osób fizycznych (do 2022 r. było to 1% podatku).
Organizacje pożytku publicznego corocznie składają sprawozdania ze swojej działalności, dzięki czemu powstała ciekawa baza danych rankingopp.pl.
Na poniższym wykresie zobaczysz 20 największych OPP w Polsce pod kątem przychodów.
Zauważ, jak różny jest ich sposób finansowania i wydatkowania pieniędzy w zależności od modelu działalności.
Niektóre organizacje, takie jak Fundacja Dzieciom „Zdążyć z pomocą" czy Avalon pozyskują środki przede wszystkich z podatku od osób fizycznych i co roku prowadzą w tym celu ogólnopolskie kampanie. Z kolei np. Fundacja Siepomaga czy WOŚP traktuje to źródło finansowania jako dodatkowe, ponieważ liczą się bardziej bezpośrednie darowizny na konkretne cele.
Ciekawa jest również analiza kosztów wynagrodzeń jako odsetka wszystkich kosztów organizacji. Są OPP, w których koszty pracowników stanowią niewielki odsetek przychodów. Takie organizacje często zajmują się dystrybucją środków od darczyńców do potrzebujących. Są jednak organizacje, w których to pracownicy stanowią główny koszt, a zatem ich działanie skupia się bardziej na generowaniu nowej wartości społecznej.
Co roku nowe organizacje rejestrują się w Polsce jako OPP. W tym momencie mamy już prawie 9 tys. organizacji pożytku publicznego.
Co roku przybywa ok. 300-350 OPP.
Oczywiście, organizacje bardzo się od siebie różnią pod kątem osiąganych przychodów. Mamy ok. 200 OPP osiągających przychody powyżej 10 mln PLN, jednak większość organizacji dysponuje zdecydowanie mniejszymi budżetami.
| Jeśli nie masz pomysłu jaką organizację wesprzeć przy składaniu kolejnego PITa, zachęcam Cię do wsparcia fundacji Katalyst Education, w której na co dzień pracuję, współtworząc otwarte narzędzia edukacyjne Mapa Karier i Pi-stacja. |
Wykresy 33-34: Wolność i mapa heksagonalna
Są takie mapy, w których wszystkie regiony geograficzne, niezależnie od ich prawdziwej wielkości i kształtu, są przedstawione jako sześciokąty. To tzw. „hexagon maps”.
Zawsze chciałam je wypróbować i… oto heksagonalna mapa Europy (tak, tak!) przedstawiająca indeks wolności w poszczególnych państwach naszego kontynentu (Human Freedom Index).
Mimo że mapy heksagonalne zawsze mnie ciekawiły i przyciągały wzrok, nie uważałam ich nigdy za najbardziej efektywny sposób prezentacji danych geograficznych. Eksperyment z mapą Europy potwierdził mój sceptycyzm.
Chyba jedyną przewagą heksagonów nad standardową mapą jest zaciekawienie odbiorcy nowym formatem ;-)
Mapa na pewno przyciąga uwagę, jednak odbiorcom może być trudno się na niej odnaleźć. Na poniższym, interaktywnym wykresie możesz najechać myszką na wybrany heksagon i sprawdzić, jakiemu państwu odpowiada. Dla ułatwienia orientacji podpisałam również kilka sześciokątów bezpośrednio na mapie. Ten wykres zdecydowanie lepiej wygląda w wersji desktop niż mobile.
Heksagony w mojej opinii dużo lepiej sprawdzają się przy prezentacji danych dotyczących stanów w USA. Poniżej ranking wolności stanów USA (obliczany nieco inaczej niż ten powyżej).
Co sądzisz o heksagonach? Widzisz dla nich zastosowanie czy to tylko bezużyteczna ciekawostka? :-) Ja wciąż się waham.
Wykres 35: Opóźnienia pociągów w 2021 r.
Jak często spóźniają się pociągi w Polsce gdy spojrzymy na dane, a nie tylko własne (pewnie różne i czasami emocjonalne :-)) doświadczenia?
W 2021 r. 9 na 10 wszystkich pociągów przybyło na stację końcową na czas lub z maksymalnie 6-minutowym opóźnieniem. W przypadku PKP Intercity, czyli przewoźnika przewożącego pasażerów na największe odległości, było to 7 na 10 pociągów. Statystykę zawyżają zatem lokalni lub regionalni przewoźnicy działający na mniejszych dystansach, którym łatwiej jest kończyć kursy na czas.
Wykres stworzony w Tableau i Figma.
W analizie opóźnień ciekawa jest analiza przyczyn. Najczęściej są to problemy z taborem (25% opóźnień), powody zewnętrzne (20%), handlowe (16%), inżynieryjne (15%) i infrastrukturalne (12%).
Wykres 36: Średnia odległość przejazdu pociągiem w Polsce w latach 2017-2021
W roku, w którym rozpoczęła się pandemia koronawirusa, przeciętna odległość przejazdu pasażerów koleją była niższa niż w latach poprzedzających i następnych. Największy spadek zanotowano w maju i czerwcu 2020 r.
Wykres stworzyłam w Google Sheets, który nie jest najlepszym narzędziem do wizualizacji danych, ale sprawdza się do prostych wykresów, gdy nie mamy czasu na zastosowanie innego narzędzia (lub ta inwestycja czasowa po prostu się nie opłaca).
Wykres 37: Najpopularniejsi pisarze w Polsce w latach 2014-2021
Którzy pisarze w Polsce są najbardziej poczytni i jak zmieniała się ich popularność w latach 2014-2021? Przygotowałam interaktywny wykres na podstawie najnowszych danych Biblioteki Narodowej.
Rok wcześniej, również na podstawie tych danych, napisałam obszerny wpis na blogu, do którego lektury serdecznie zapraszam :-)
Wykres 38: Ranking Igi Świątek w WTA
Połączenie wykresu liniowego i punktowego to dobry sposób, aby pokazać zmieniającą się pozycję w rankingu. Wykres stworzyłam w Tableau.
Wykres 39: Liczba nauczycieli według przedmiotów
Licząc od 4. klasy szkoły podstawowej, najwięcej nauczycieli w Polsce naucza WF-u, angielskiego, polskiego, matematyki i historii. Jest to całkowita liczba nauczycieli - bez uwzględnienia, na jaką część etatu są oni zatrudnieni w szkołach (więcej o etatach nauczycielskich pisałam w poprzednim tygodniu).
Wizualizacja to tzw. dot plot (wykres kropkowy), który stanowi moim zdaniem całkiem niezłą alternatywę do wykresu słupkowego. Dokładne dane zobaczysz po najechaniu myszką na kropki.
Wykres 40: Którymi przedmiotami szkolnymi najtrudniej jest zapełnić etat nauczyciela?
Dane pokazują, że problem z "zapełnieniem etatu" dotyczy przede wszystkim nauczycieli doradztwa zawodowego, przyrody, etyki, edukacji dla bezpieczeństwa, WDŻR, techniki, WOSu, przedsiębiorczości, plastyki i muzyki. To dlatego nauczyciele tych przedmiotów często podejmują się wykładania więcej niż jednej dziedziny wiedzy.
Inaczej wygląda sytuacja nauczycieli języków obcych, polonistów i matematyków. Tutaj łączenie kilku przedmiotów w ramach etatu jest rzadsze, ponieważ te przedmioty nauczane są w największym wymiarze godzin.
Poniższe wykresu przedstawiają przeciętny % etatu, na jaki nauczany był dany przedmiot przez 1 nauczyciela w roku szkolnym 2021/22. Procenty są wynikiem podzielenia liczby pełnych etatów przez liczbę nauczycieli wybranego przedmiotu.
Poniższa wizualizacja danych to mój eksperyment z wykresami pierścieniowymi i tzw. small multiples (czyli ułożeniem wielu grafów obok siebie). Grafikę stworzyłam w darmowym programie graficznym Figma.
Wykres 41: Rower, pływanie, bieganie lub... zupełny brak sportu.
Gdy chcemy porównać dane z dwóch rożnych okresów dla kilku-kilkunastu kategorii, dobrze sprawdza się tzw. slope chart. Postanowiłam go wykorzystać, aby pokazać, jakie dyscypliny sportu uprawiali Polacy w 2018 vs. w 2013 roku (niestety, CBOS nie udostępnia świeższych danych, ale miejmy nadzieję, że pojawią się w 2023 r.).
W badaniu z 2018 r. niemal 40% Polaków przyznało się do tego, że w ogóle nie uprawiają sportu (5 lat wcześniej było to 34% respondentów). Jest to odsetek osób, które w roku poprzedzającym badanie ani razu nie podjęli żadnej aktywności fizycznej, nawet okazjonalnej. Moim zdaniem to bardzo przygnębiające dane.
Stworzony przeze mnie wykres byłby być może czytelniejszy przy mniejszej liczbie kategorii (mimo, że uwzględniłam jedynie najpopularniejsze sporty), jednak mimo to myślę, że dobrze oddaje spadek aktywności fizycznej Polaków na przestrzeni 5 lat.
Wskazówka dot. wykresu: by sprawdzić dane dla kategorii, których etykiety nie są widoczne po prawej stronie ze względu na brak miejsca, najedź myszką na wybraną linię.
Wykresy 42-44: Najwięksi producenci kawy na świecie
Tym razem coś dla kawoszy. Aby pokazać, gdzie na świecie produkuje się najwięcej kawy, ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie interaktywnego radial tree w podziale na kontynenty i kraje:
Innym przyciągającym wzrok wykresem jest tree map (z kategoryzacją i możliwością odfiltrowania po kontynentach):
Na kolejnym wykresie przedstawiłam, jak zmieniała się produkcja kawy od roku 1990 do 2020. Widać coraz większe zapotrzebowanie :-)
Wszystkie powyższe wykresy powstały w darmowym programie Flourish.
Wykresy 45-46: Aktywność fizyczna Polaków na tle innych krajów Unii Europejskiej
Dzisiaj kontynuacja tematu rozpoczętego wcześniej, czyli aktywność fizyczna Polaków (a raczej jej brak ?), tym razem w zestawieniu z innymi państwami UE. Ponownie chciałabym pokazać jeszcze bardziej czytelne (moim zdaniem) zastosowanie slope graph.
Niestety, nie jest dobrze. Polacy są jednym z najmniej aktywnych narodów Unii Europejskiej. Niemal 2/3 Polaków nigdy nie uprawia sportu. Jedynie w Portugalii i Grecji większy odsetek osób przyznał się do całkowitego nieuprawiania sportu. Tylko 22% Polaków ćwiczy minimum raz w tygodniu i jest to niestety mniej niż jeszcze 5 lat temu. Liczby mówią same za siebie.
Na wykresie zdecydowałam się zestawić dane z Polski jedynie z naszymi sąsiadami i średnią UE. Celowo zrezygnowałam z innych państw, aby nie przytłaczać wizualizacji. Kolorem niebieskim pokazane są dane dla Polski. Grubszą szarą linią dane dot. średniej europejskiej (polecam stosować szarości na wykresach).
Czy slope chart musi być skomplikowany lub zawierać wiele danych? Zdecydowanie nie. Na poniższym wykresie zobaczysz tylko cztery wartości liczbowe.
Czy osie muszą symbolizować moment w czasie? Również nie. Mimo, że takie zastosowanie widzę najczęściej, moim zdaniem ten typ wykresu nadaje się świetnie do porównania dwóch kategorii (w przypadku naszych danych: Polska vs. Unia Europejska).
Wykresy stworzyłam w darmowym programie flourish.studio na podstawie danych Eurobarometru 2022.
Wykres 47: Edukacja domowa w Polsce
? Edukacja domowa: coraz więcej się o niej mówi (szczególnie po wybuchu pandemii), jednak to wciąż dość niszowe zjawisko w Polsce.
W minionym roku szkolnym 2021/22 w domu uczyło się ponad 18 tys. uczniów podstawówek i liceów, co stanowi ok. 0.5% wszystkich uczniów.
Zdecydowana większość, bo ponad 9 na 10 uczniów w edukacji domowej, realizuje ją „pod parasolem” szkoły niepublicznej.
Dlaczego na wykresie przedstawiłam dane tylko z dwóch typów szkół? Homeschooling w przedszkolach, technikach i szkołach branżowych również jest możliwy, jednak rzadko praktykowany.
Ciekawe, ilu uczniów będzie uczyć się w systemie edukacji domowej w roku szkolnym 2022/23.
? A jak wygląda edukacja domowa w innych państwach na świecie? Najbardziej przyjaznymi państwami dla homeschoolingu są Australia, Kanada, Nowa Zelandia, Wielka Brytania i USA. Są też państwa, które całkowicie zakazują edukacji domowej lub dopuszczają ją tylko w wyjątkowych przypadkach. Jeśli jesteś ciekawa/y szczegółowych danych ze świata, odsyłam do Wikipedii.
Wykres 48: Coraz więcej kąpielisk w Polsce
W osobnym wpisie przyglądam się pułapce, na jaką natrafiłam analizując dane o jakości wód w polskich kąpieliskach. Zapraszam do artykułu :-)
Wykres 49: Dzieciństwo wczoraj i dziś
Większość respondentów ogromnego badania UNICEFU "The Changing Childhood Project", niezależnie od wieku, jest zgodna co do tego, że dzieciństwo dzisiejszych dzieci jest lepsze od dziecinństwa ich rodziców. Co do zasady zgadzamy się, że dziś mamy lepszą opiekę medyczną, wyższą jakość edukacji, powszechniejszy dostęp do czystej wody itd. Jest tylko (lub aż) jedna kategoria, w której sytuacja się pogorszyła - to dobrostan psychiczny.
Więcej przeciekawych wniosków z badania znajdziesz na interaktywnej stronie z wynikami oraz w obszernym raporcie UNICEFu.
Wykres stworzyłam w prostym i darmowym programie graficznym Figma. Nie jestem specjalnie zadowolona z efektu, ale bywa i tak :-)
Wykresy 50-51: Porównanie gatunków książek czytanych przeze mnie w 2022 i 2021 r.
Od dawna chciałam stworzyć wykres radarowy, nie miałam jednak pomysłu na pasujące do niego dane. Ostatnio jednak pomyślałam, że zwizualizuję oceny książek, które zbieram w portalu Goodreads (przy okazji zapraszam do znajomych, aby dzielić się ciekawymi lekturami).
Jeden wykres można również podzielić na dwa oddzielne, jednak wtedy porównanie liczebności kategorii (szczególnie przy niewielkich różnicach) staje się trudniejsze:
Ogólnie nie wyszło to za czytelnie, więc wciąż jestem sceptycznie nastawiona do wykresów radarowych.
Wykres 52: Wykorzystanie bonów turystycznych przez polskie rodziny
Dzięki bonowi turystycznemu odkryłam fantastyczną miejscówkę na Mazurach. Sądziłam, że każda polska rodzina skorzysta z „zapomogi" w wysokości 500 PLN na jedno dziecko, którą można wydać w bardzo wielu obiektach turystycznych do końca marca 2023. Jak się jednak okazało po przeanalizowaniu danych z portalu Otwarte Dane, nie jest to prawda. W skali Polski, dwa miesiące przed upływem terminu ważności, zrealizowano bony na jedynie nieco ponad 60% dzieci w wieku 0-18 lat.
Aby zwizualizować te dane w podziale na województwa, wypróbowałam zupełnie nowy sposób wizualizacji, czyli wykres wskaźnikowy. Nie jestem jego fanką i nie sądzę, abym często go stosowała w przyszłości, jednak przykuwa uwagę.
Prawdopodobnie wykres sprawdziłby się lepiej przy mniejszej liczbie kategorii (województw) i przy większej zmienności danych niż w zakresie 52%-68%.
Wykres stworzyłam w darmowym programie flourish.studio, w którym ostatnio wiele eksperymentuję i wszystkim polecam :-)
Jeśli chcesz się ze mną skontaktować, zajrzyj tutaj >>.
Aby dołączyć do mojego newslettera, zapisz się na mini-kurs mailowy poniżej :-)